W tym roku przypadają 80. urodziny IKEA. Jej założyciel, szwedzki biznesmen, za punkt wyjścia miał pomysł na sklep pełen funkcjonalnych mebli, które łatwo samemu zmontować.
Ingvar Kamprad zmarł w 2018 roku, ale historia tego, jak zbudował IKEA jako jedną z najbardziej znanych marek na świecie, niezmiennie inspiruje. Przy okazji jest też świetną lekcją XX-wiecznego i XXI-wiecznego designu.
Skromne początki
Kamprad urodził się w 1926 roku. Swój pierwszy biznes założył już w wieku pięciu lat. Młody Ingvar kupował hurtowo zapałki i sprzedawał je pojedynczo. W wieku 10 lat sprzedawał długopisy, ołówki, nasiona kwiatów i ozdoby choinkowe. Jego tata inspirował go do dobrych ocen w szkole, płacąc mu gotówką za wyniki. W wieku 17 lat Kamprad wykorzystał te oszczędzone pieniądze na założenie IKEA w 1943 roku.
Pierwsza IKEA sprzedawała drobne artykuły gospodarstwa domowego, takie jak długopisy, portfele i ramki do zdjęć. Minęło pięć lat, zanim sklep zajął się branżą meblarską. W 1945 roku Kamprad dostarczał swoje produkty ciężarówkami rozwoążymi mleko. Dwa lata później, w 1947 roku, zaczął sprzedawać meble wykonane przez lokalnych wytwórców.
Jednym z pierwszych przełomowych pomysłów które zadecydowały o sukcesie marki było stworzenie katalogu sprzedaży wysyłkowej. Dotarcie do klientów w większych miastach, zwłaszcza w latach 40. i 50., podczas gdy firma działała na szwedzkiej prowincji, było prawie niemożliwe.
DNA marki
IKEA – to nic innego jak inicjały założyciela, po których następuje E jak Elmtaryd, czyli nazwa rodzinnej farmy, na której dorastał, i Agunnaryd – nazwa jego rodzinnej wioski. Co najciekawsze – logo najsłynniejszego sklepu z meblami nie zawsze było niebiesko-żółte!
Kamprad uważał, że każdego powinno stać na stylowe, nowoczesne meble. Taka jest idea przewodnia IKEA. Żeby spełnienie tego postulatu mogło być możliwe, trzeba było obciąć koszty bez uszczerbku dla jakości. Głównym zagadnieniem był transport. Kamprad dążył do tego, aby można go pakować jego meble na płasko w ten sposób oszczędzając na przesyłkach wielkogabarytowych.
Jeśli chodzi o nazwy produktów – są one oparte o konkretny system. Łóżka mają nazwy miejsc w Norwegii, sofy – miast w Szwecji. Stoły kuchenne biorą swoje nazwy od geografii Finlandii. Dywany mają głównie duńskie nazwy. Krzesła są nazywane imionami mężczyzn, szklanki i kubki są określane przymiotnikami.
Ekspansja
Pierwsze sklepy poza Szwecją zostały otwarte w Norwegii w 1963 roku i w Danii w 1969 roku. Stamtąd podbicie Europy przez IKEA było tylko kwestią czasu. Kilka lat później otwarto pierwszy sklep IKEA poza Skandynawią, a w ciągu następnej dekady IKEA pojawiała się na całym świecie w krajach takich jak Japonia, Australia i Kanada, gdzie tłumy ustawiały się w kolejkach na wielkie otwarcie.
Aż do swojej śmierci w 2018 roku w wieku 91 lat Kamprad nadal przemierzał świat odwiedzając nowe sklepy IKEA – robił to oszczędnie, mimo ogromnego bogactwa. Jeździł tym samym Volvo przez ponad 20 lat i latał klasą ekonomiczną. Był nieuleczalnie nieśmiały w konfrontacji z prasą.
Projekty
Ponadczasowe wzornictwo marki czerpało pełnymi garściami z atmosfery współczesności. Oto kilka przykładów modeli mebli, które stały się kultowe lub ważne dla historii designu i które przypominamy z okazji 80. urodzin IKEA.
1957, regał HANSA
Regał HANSA był początkiem tego, jak IKEA zaczęła pracować z własnymi projektami. Regał z czarną stalową ramą miał drewniane półki, których wysokość można było regulować. Projekt wykonał Gillis Lundgren, jeden z najbliższych współpracowników Ingvara Kamprada.
1961, komoda TORE
Komoda TORE była jednym z produktów z lat 60., których nie pakowano na płasko. Nie było wtedy tak wielu dobrych okuć i rozwiązań produkcyjnych, które umożliwiałyby płaskie pakowanie i samodzielny montaż. Te, które istniały, sprawiłyby, że produkt byłby trudny w montażu i raczej niestabilny.
1963, szafa MTP
MTP projektu Mariana Grabińskiego, był początkowo prezentem ślubnym dla Ingvara Kamprada i jego żony Margarety. Konstrukcja z jasnego drewna dębowego w połączeniu z wieloma funkcjami i przystępną ceną sprawiły, że ta szafka stała się prawdziwą sensacją IKEA, którą ludzie byli zachwyceni przez ponad 10 lat.
1973, fotel TAJT
Ingvar Kamprad kupił pięć kilometrów tkaniny dżinsowej i polecił projektantom, aby puścili wodze fantazji – i tak narodził się fotel TAJT. Dżinsowa tkanina i piękne skórzane guziki sprawiły, że projekt był jednym z najbardziej znanych produktów IKEA w lata 70.
1981, poszewka na kołdrę i poduszkę SKYAR
Grafika SKYAR została zaprojektowana przez Svena Fristedta, a ten marzycielski wzór chmur jest jednym z jego najbardziej znanych projektów IKEA – był nawet sprzedawany jako tapeta!
2000, poduszka FAMNIG
Poduszka dla dzieci FAMNIG jest w rzeczywistości udanym wynikiem dużej porażki: na początku lat 2000, istniało niebezpieczeństwo, że plastikowe oczka istniejących miękkich zabawek IKEA mogły się luzować i być niebezpieczne dla maluchów. Z potrzeby obejścia tego ryzyka powstał FAMNIG projektu Anny Efverlund – przytulaśne serduszko bez oczu, które pokochały dzieci na całym świecie.
80. urodziny IKEA, marka świętuje kolekcją kultowych modeli
– To głośna, kolorowa i radosna kolekcja, a każdy z produktów ma swoją historię. W IKEA mamy odwagę być inni –możemy zapoczątkować nowy ruch w dziedzinie kolorystki i skandynawskiego wzornictwa – mówi Karin Gustavsson, Lider projektowania asortymentu i produktów IKEA w Szwecji.
