Afra i Tobia Scarpa ponad pięćdziesiąt lat tworzyli małżeński duet projektowy. Ich kultowe dzieła są uosobieniem lat 70. i 80. – złotych czasów designu z metką Made in Italy.
Afra i Tobia Scarpa to słynne małżeństwo włoskich projektantów i architektów. Duży wpływ na ich podejście do projektowania miał ojciec Tobii, Carlo Scarpa, genialny wenecki architekt i projektant.
Dziś meble i wyposażenie z ich pracowni jest zdecydowanie na celowniku rynku kolekcjonerskiego. Prace pary wciąż pojawiają się na aukcjach i chociaż w większości są wycofane z produkcji, marka Flos nadal oferuje kilka lamp ich projektu.
Ich dzieła można znaleźć w muzeach na całym świecie, w tym w zbiorach MoMA i Luwru. Tworzyli wspólne przez całe życie i zdobyli wiele nagród, takich jak Compasso d’Oro w 1970 r. za projekt fotela Soriana, czy International Forum Design w 1992 r. Ich prace projektowe obejmują architekturę i przedmioty codziennego użytku, w tym wystrój wnętrz, meble, odzież, szkło artystyczne.
Zaiskrzyło na wykładzie
Afra urodziła się w Montebelluna w 1937 r., a Tobia w Wenecji w 1935 r. Poznali się na Uniwersytecie Weneckim (IUAV) podczas kursu w Uniwersyteckim Instytucie Architektury, kiedy oboje byli już formalnie architektami. Anegdota głosi, że to neoracjonalistyczny architekt i projektant Franco Albini wywołał ogień między parą. W sumie nie zrobił on jednak nic specjalnego – po prostu prowadził wykład z projektowania mebli, podczas którego studenci zakochali się w sobie.
Ich pierwszym, wspólnym, studenckim projektem było krzesło Pigreco dla marki Gavina. Struktura z palisandru, podłokietniki i oparcie z giętego drewna, wyściełana poduszka z oryginalną skórzaną tapicerką – dziś jest to ikona designu końca lat 50.
Wkrótce na świat przyszły także ich dzieci. Skromne, eleganckie kształty i wygoda były ich priorytetami i szybko nawiązali współpracę z takimi firmami jak B&B Italia i Cassina, która wyprodukowała „pulchną” sofę Soriana, czy Krzesła model 121.
Anty-tradycyjna nuta
Para szybko znalazła się na fali. Współpracę z Flos rozpoczęli w 1962 roku, kiedy firma z Bovezzo dopiero otwierała się na włoski rynek, a wkrótce jako jedna z pierwszych stosować będzie technologię halogenową. Tak powstały charakterystyczne lampy: Fantasma (1962), Biagio (1968), Pierrot (1990), Ariette (1973) i Papillon (1975).
Dla marki Stildomus zaprojektowali Torcello – system mebli drewnianych, w których panele połączono za pomocą aluminiowego profilu.
W 1966 roku duet stworzył evergreen dla B&B Italia – sofę Coronado. Była w nim postmodernistyczna nuta antytradycyjności, ale także technologia pianki poliuretanowej – nowy proces, który skrócił czas produkcji. Elegancka kwintesencja relaksu w nieco awangardowej odsłonie, idealnie pasowała do nowoczesnych mieszczańskich mieszkań.
Krzesło do jadalni Monk (1973) to najbardziej kultowy mebel zaprojektowany przez Afrę i Tobię Scarpów dla włoskiego producenta Molteni. Te ponadczasowe i eleganckie krzesła wykonane są z ramy z drewna orzechowego z siedziskami i oparciami z tkaniny lub skóry.
W 1986 roku powstało także krzesło MHC.3 Miss o zaokrąglonych, miękkich liniach.
Współpraca z Benetton Group
Ważną częścią zawodowego życia pary była architektura. W 1992 r. Tobia Scarpa został nagrodzony na Międzynarodowym Forum Designu, a później w 2008 r. zdobył nagrodę Compasso d’Oro za całokształt kariery. Pod koniec lat 90. oboje byli u szczytu sukcesu. Zajęli się wtedy renowacją Villi Spineda w Venegazzù. Palladiańska posiadłość, licząca blisko 270 lat, została kupiona przez firmę Benetton, która chciała w niej umieścić swój projekt Sportsystem.
Marka jednak nigdy nie wkroczyła na rynek odzieży sportowej, a w budynku powstały siedziby banków. Afra i Tobia Scarpa stworzyli dla Benettona także inne projekty, od pierwszej fabryki w Paderno, po witryny sklepowe na całym świecie i wnętrza biur firmy w Paryżu, Fryburgu i Nowym Jorku.
W 2007 roku duet współpracował również przy projektach renowacji budynków historycznych, takich jak „Palazzo della Ragione” w Weronie we Włoszech.
Zmienić lampę w rzeźbę i odwrotnie
Lata 90., mimo tylu sukcesów, prywatnie nie były dla nich łatwe. W tragiczny sposób stracili obu synów, Sebastiana i Nicolò, którzy zginęli w dwóch oddzielnych wypadkach samochodowych.
Obydwoje pochłonięci przez agresywny rynek epoki – mnóstwo zleceń i deadline’ów Scarpowie zawsze nadawali głębszy sens swojej pracy. Potrafili i lubili przekształcać lampę w rzeźbę i odwrotnie. Za każdym ich projektem kryje się myśl, a nie tylko funkcja.
Ich modernistyczna estetyka stawia na pierwszym miejscu elegancję i wygodę, jednocześnie jednak meble Afry i Tobia Scarpa zręcznie odnoszą się do klasycznym wzorów. Do tego projektanci świetnie dobierają materiały, łącząc nowoczesny metal z naturalną skórą i tkaniną.
Afra i Tobia Scarpa stworzyli ogromną, nagradzaną kolekcję dzieł, z których kilka znajduje się w światowych muzeach. Współpraca z marką Cassina zaowocowała fotelem Soriana (1968), który zdobył nagrodę Compasso d’Oro w 1970 r., a krzesło Poltroncina 925 znajduje się w stałej kolekcji nowojorskiego MoMA. W paryskim Luwrze oglądać można także Libertà, krzesło zaprojektowane dla marki Meritalia z wygrawerowanym w aluminium podpisem Scarpa.
Afra i Tobia Scarpa
Afra urodziła się w 1937 r. w Montebelluna, Tobia w 1935 r., w Wenecji. Poznali się jako studenci architektury w Wenecji w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku. W 1960 roku założyli studio i odnieśli spektakularny sukces, projektując szkło, oświetlenie i meble dla najbardziej prestiżowych marek we Włoszech, takich jak: Venini, Flos, Gavina, Cassina, B&B Italia, Poggi i Stildomus, Knoll i Stendig. Dystrybuowali także swoje meble w USA. Znajdujące się w stałych zbiorach Muzeum Sztuki Nowoczesnej oraz Muzeum Wiktorii i Alberta meble Scarpów łączą ekskluzywne materiały i fachowe rzemiosło z innowacyjnymi technikami. Byli także praktykującymi architektami, m.in. projektowali fabryki i sklepy dla marki Benetton. Afra Scarpa zmarła w 2011 roku, Tobia Scarpa ma dziś 89 lat.
Warto również dodać, że Tobia Scarpa jest synem słynnego architekta Carla Scarpy.
