Mobilne murale papieża modernizmu

Charles-Édouard Jeanneret, lepiej znany jako Le Corbusier, jest nie tylko legendarnym wizjonerem nowoczesnej architektury. Eksperymentował także z innymi mediami: malarstwem i rzeźbą i był zafascynowany sztuką gobelinu. Postrzegał tkaniny jako przedłużenie swojej artystycznej i architektonicznej ekspresji. Gobeliny Le Corbusiera mają niezwykłą historię.

Le Corbusier odkrył gobeliny w 1936 roku, zachęcony przez Marie Cuttoli, pasjonatkę modernistycznych tkanin, która zamawiała u współczesnych malarzy dzieła sztuki, tkane następnie w jej fabryce w Aubusson. Odnalazł w nich formę ekspresji, która pozwoliła mu przenieść swoje obrazy na ściany projektowanych przez siebie budynków.

Pracę z tkaniną rozpoczął od tworzenia kompozycji, na podstawie swoich rysunków martwych natur i kobiecych postaci. Działo się to w Aubusson.

Miasto w środkowej Francji szybko stało się ważnym ośrodkiem odrodzenia sztuki tkackiej, która we Francji szczyci się wielowiekową tradycją. Z inicjatywy Jeana Lurçata i Jeana Picarta LeDoux, rozpoczął się tam prawdziwy renesans gobelinów. Artyści pracujący w warsztatach w Aubusson sięgali do tradycji średniowiecznych. Ich dzieła charakteryzowała, gruba osnowa i ścieg, ograniczona ilość odcieni i zastosowanie kartonów wykonywanych wyłącznie do tego celu. Tkane dzieła sztuki miały spełniać funkcje dekoracyjne, ale dążono także do czytelności, artystom zależało na masowym oddziaływaniu ich prac. 

Le Corbusier
Le Corbusier i Pierre Baudouin pracują nad kartonem do gobelinu „Traces de pas dans nuit”, 1951, zdjęcie Aubusson, Cité de la Tapestry.

Ruchome freski czy „muralnomad”

We współpracy z malarzem i historykiem sztuki, Pierre Baudouinem, Le Corbusier wyprodukował w Aubusson ponad 50 tkanych prac. Artysta nie chciał jednak po prostu transponować swoich prac na inne medium. Formę gobelinu uważał za całkowicie niezależną, zupełnie odmienną od obrazu, który można powiesić na ścianie nad komodą.

Traktował tkaniny, jako ruchome freski i uważał, że powinny pokrywać całą ścianę, a nawet dotykać podłogi, stając się w ten sposób częścią architektury. Kluczowa była dla niego mobilność tego medium, która w pełni odpowiadała duchowi jego czasów. – Ujawnia się przeznaczenie dzisiejszego gobelinu, staje się on muralem współczesności – spostrzegał Le Corbusier.

Dla Le Corbusiera tkane dzieła sztuki produkowane w Aubusson miały na celu coś więcej, niż tylko dekorowanie elitarnych rezydencji. Definiował je za pomocą neologizmu „Muralnomad”, postrzegał je bowiem, jako ruchome elementy nowoczesnych domów, które można „zdjąć ze ściany, zwinąć, włożyć pod pachę i powiesić gdzie indziej”. W liście do brazylijskiego architekta Oscara Niemeyera stwierdził, także, że znalazł w gobelinie miejsce, w którym jego powołanie jako malarza znajduje swoje architektoniczne oparcie.

Z czasem artysta stał się ekspertem w tej dziedzinie i bacznie przyglądał się procesowi produkcji. Osobiście wybierał fakturę i nadzorował barwienie wełny w warsztacie tkackim Państwowej Szkoły Sztuki Dekoracyjnej w Aubusson. Jeden z jego największych gobelinów został zaprojektowany w 1951 roku dla Sądu Najwyższego w Chandigarh, stolicy Indii. 

Le Corbusier

Gobeliny Le Corbusiera. „Nomadic Murals”

Na wystawie „Nomadic Murals” w galerii Almine Rech w Nowym Jorku, która potrwa do 22 października 2022 roku, można obejrzeć jego 26 tkanin, począwszy od pierwszego zamówienia dla Marie Cuttoli, aż do wielkoformatowych powojennych kompozycji. Wiele prac, z Fundacji Le Corbusiera lub ze zbiorów prywatnych i publicznych, takich jak MoMA, jest prezentowana publicznie po raz pierwszy. Obok gotowych gobelinów znalazło się tu 18 oryginalnych studiów Le Corbusiera, w tym szkic muralu, zatytułowanego „Marie Cuttoli” z 1936 roku oraz gwasz na papierze, studium słynnego muralu Chandigarh.
 

Magazyn Design Alive

NR 47 WIOSNA 2024

ZAMAWIAM

NR 47 WIOSNA 2024

Magazyn Design Alive

ZAMAWIAM

DAH NR 11 JESIEŃ 2023

 
Le Corbusier, nazywany „papieżem modernizmu”, pozostaje niedoścignionym mistrzem w tworzeniu funkcjonalnych i racjonalnych budowli, choć nigdy nie zdobył formalnego architektonicznego wykształcenia.
 
Le Corbusier, a tak na prawdę Charles-Édouard Jeanneret urodził się w Szwajcarii, 27 sierpnia 1965 roku, później osiadł jednak na stałe we Francji i został obywatelem francuskim. Zmarł 27 sierpnia 1965 w Roquebrune-Cap-Martin.
 
Zasłynął jako urbanista, malarz i rzeźbiarz, czołowy przedstawiciel modernistycznego stylu międzynarodowego. Jego wszechstronna działalność wpłynęła nie tylko na architekturę, ale także na sztuki plastyczne i urbanistykę. Kultowe prace artysty to m in. plan indyjskiego miasta idealnego – Chandigarh, Villa Savoye w Poissy, Notre Dame du Haut w Romchamp i Pałac Sprawiedliwości w Chandigarh czy Cité Radieuse, eksperymentalny apartamentowiec. Siedemnaście budynków sygnowanych jego nazwiskiem zostało wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Le Corbusier, najbardziej wpływowy architekt w dziejach

Zapisz się do newslettera!

Powiązane artykuły:

Autoportret w kamieniu

Autoportret w kamieniu

Capri | 11 grudnia 2022

Historia legendarnej archikony Casa Malaparte i jej ekscentrycznego właściciela