Villa Savoye. Manifest modernizmu

Villa Savoye Le Corbusiera to kwintesencja modernistycznej architektury. Dom jako „maszyna do życia” w najczystszej postaci.

Położona na paryskich przedmieściach Poissy, Villa Savoye jest kluczowym dziełem szwajcarskiej gwiazdy modernistycznej architektury – Le Corbusiera, które stworzył wspólnie z kuzynem – Pierrem Jeanneretem w latach 1928-1931.

Projekt dla rodziny Savoye ucieleśnia reguły „stylu międzynarodowego” i co za tym idzie, credo projektowe Le Corbusiera, według którego „domem jest maszyną do życia”, a wszystkie jego elementy służą optymalizacji wydajności. Architekt sformułował w latach 20. XX wieku, 5 zasad nowoczesnej architektury, na podstawie których powstała też willa w Poissy.

Magazyn Design Alive

NR 49 JESIEŃ 2024

ZAMAWIAM

NR 49 JESIEŃ 2024

Magazyn Design Alive

ZAMAWIAM

NR 48 LATO 2024

5 zasad nowoczesnej architektury wg. Le Corbusiera

Po pierwsze – główna bryła konstrukcji stoi na wzmocnionych pilotis (betonowe słupy), które zapewniają strukturalną podporę. Dzięki temu powstaje wolna przestrzeń parteru, na której można posadzić zieleń lub postawić samochód. Ze względu na to, że ściany nie muszą już podtrzymywać dachu, architekt może je umieścić w dowolny sposób, co pozwala na otwarty plan – kolejny charakterystyczny element w budynkach mistrza. Pokoje można dzięki temu rozmieszczać w dowolnej kolejności i orientacji, kierując się jedynie autorską koncepcją.

Skoro elewacje, nie muszą już pełnić funkcji nośnych, mogą zamienić się w pasy wstęgowych, poziomych okien oplatających cały budynek, zapewniając panoramiczne widoki i maksymalne wykorzystanie światła dziennego.

Wreszcie, Willa Savoye zamiast spadzistego dachu, wyposażona jest w płaski strop, na którym zaplanowano ogród. W budynek wkomponowana jest klatka schodowa, która wznosi się z poziomu gruntu, umożliwiając mieszkańcowi willi swobodne poruszanie się po całym domu.

Purystyczna forma, plan otwarty

Zgodnie z takimi wytycznymi, zbudowana na działce o wielkości ponad 17 akrów, Willa Savoye ma formę kwadratu, umieszczonego na słupach i pokrytego zielenią dachu. Forma architektoniczna jest czysta, nieskazitelna, uniwersalna.

Decyzja o cofnięciu parteru, pomalowanego na ciemną zieleń, potęguje wrażenie wyniesienia na białych słupach.

Architektura staje się także lżejsza,  dzięki zastosowaniu purystycznej polichromii, minimalizującej fakturę materiałów i przekształcającej ściany i ścianki działowe w czyste kolorowe powierzchnie, podobne do abstrakcyjnej kompozycji.

Parter składa się z głównego holu wejściowego, rampy i schodów, garażu samochodowego (który zbudowano na prośbę rodziny) oraz pomieszczeń dla pokojówki i kwatery szofera. Na pierwszym piętrze znajdują się: główna i dwie mniejsze sypialnie, kuchnia, salon i zewnętrzne tarasy. Zamiast kilku prywatnych przestrzeni, Le Corbusier zaprojektował otwartą przestrzeń wspólną, otoczoną zewnętrznym tarasem. Wszystkie pokoje są zorientowane tak, aby maksymalnie wykorzystać światło wpadające przez rozległe okna. Trzecie piętro stanowi z kolei ogród na dachu.

Villa Savoye

Walory praktyczne i celebracja słońca

Wewnętrzny plan przestrzenny został zaplanowany w zgodzie z poruszaniem się użytkowników wzdłuż rampy, która ułatwia komunikację w całej willi, od parteru do tarasu na dachu tzw. solarium. Rampa jest widoczna niemal z każdego miejsca w willi i zaprasza mieszkańców do celebrowania natury i słońca. Ta idea pojawia się w znacznie większej skali także w innym słynnym projecie Le Corbusiera – Cité Radieuse w Marsylii.

Zakrzywiona szklana fasada na poziomie parteru inspirowana jest linią karoserii samochodów z końca lat 20. XX wieku. Takie rozwiązanie ma też wymiar praktyczny – umożliwia szoferowi wjechanie pod bryłę i łatwe wjechanie do garażu. Ruch samochodowy był dla Le Corbusiera integralną częścią kompozycji architektonicznej.

Co ciekawe, Le Corbusier, poza tym, że był zapalonym matematykiem, chętnie odnosił się też do rytuałów w przestrzeniach domowych. W holu wejściowym umieścił więc zlew do umycia rąk po przyjeździe do domu.
 

Villa Savoye – definicja nowoczesności

Villa Savoye jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych realizacji nowoczesnego stylu modernistycznego, który wyłonił się początku XX wieku. ​​
Projekt był zwieńczeniem nowoczesnej myśli Le Corbusiera, a jego pięć punktów radykalnie zdefiniowało nowoczesny dom na otwartym planie.

Dom został pierwotnie zbudowany jako wiejska rezydencja dla rodziny Savoye, która używała go przez dekadę. Po II wojnie światowej stał opuszczony, a pod koniec lat 50. przeszedł na własność państwa. Były pomysły wyburzenia budynku, ale ostatecznie udało mu się przetrwać i w 1965 roku został uznany za zabytek historyczny.

Obecnie jest odnowiony i udostępniony do zwiedzania. W 2016 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z kilkoma innymi dziełami Le Corbusiera.

W 2018 roku duński architekt Asmund Havsteen-Mikkelsen zatopił imitację tego budynku, sygnalizując śmierć nowoczesności. Instalacja inspirowana Villą Savoye pt. „Flooded Modernity” była pokazywana na festiwalu Floating Art organizowanym przez Vejle Art Museum.

Le Corbusier, czyli Charles-Édouard Jeannere

Charles-Édouard Jeanneret urodził się w Szwajcarii, 6 października 1887 roku, później osiadł jednak na stałe we Francji i został obywatelem francuskim. Zmarł 27 sierpnia 1965 w Roquebrune-Cap-Martin. Nazywany „papieżem modernizmu”, pozostaje niedoścignionym mistrzem w tworzeniu funkcjonalnych i racjonalnych budowli, choć nigdy nie zdobył formalnego architektonicznego wykształcenia. Zasłynął jako urbanista, malarz i rzeźbiarz, czołowy przedstawiciel modernistycznego stylu międzynarodowego. Jego wszechstronna działalność wpłynęła nie tylko na architekturę, ale także na sztuki plastyczne i urbanistykę. Kultowe prace artysty to m in. plan indyjskiego miasta idealnego – ChandigarhVilla Savoye w PoissyNotre Dame du Haut w Romchamp i Pałac Sprawiedliwości w Chandigarh czy Cité Radieuse, eksperymentalny apartamentowiec. Siedemnaście budynków sygnowanych jego nazwiskiem zostało wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

 

Zapisz się do newslettera!

Powiązane artykuły:

Architektura barwy

Architektura barwy

Warszawa | 19 września 2024

Jacek Kołodziejski prezentuje wystawę rzeźb inspirowanych Le Corbusierem

Budynki ikony

Budynki ikony

Barcelona | 3 maja 2024

Oto nasz krótki przewodnik po wybranych ikonach architektonicznych Europy