Kolekcja Fuck The Porcelain zaprojektowana przez Arkadiusza Szweda (kolektyw Glitch Lab) to ceramiczny protest song i manifest zwracający uwagę na porcelanowy obiekt jako zasób. Projekt podejmuje polemikę nad znaczeniem błędu w systemie – glitchem, jakim jest bezrefleksyjne wyrzucanie porcelany i zaniżanie jej wartości tylko dlatego, bo obiekt ma drobną wadę i już staje się produktem trzeciej kategorii.
Za kolekcją stoi kolektyw Glitch Lab (Marta Łempicka, Joanna Rymaszewska, Arkadiusz Szwed), który chce głośno mówić o wartości materiału, jego trwałości oraz błędzie sprowadzanym do niezauważalnej na pierwszy rzut oka wady, która dyskwalifikuje obiekt, zaniżając nieproporcjonalnie jego rolę. Obiekty z kolekcji sprzedawane są na wagę (50 zł za 100 g).
Prace kolektywu Glitch Lab kupić można na stronie Targów Rzeczy Ładnych, gdzie ostatnio odbyła się wystawa „Glitch. Fuck The Porcelain” (kurator Dorota Stępniak).
Trzy zasady Glitch. Fuck The Porcelain
1. Uznaj trwałość! (czyli o materiale)
Porcelana, to jedno z najbardziej szlachetnych tworzyw. Najczystszej postaci kaolin, kwarc i skaleń, które ją tworzą spełniają wyśrubowane standardy spożywcze. Nieskazitelna powierzchnia od wieków uwodziła zarówno władców (stąd korona w formie kalki na spodzie naczynia), naukowców, jak i twórców. Niestety poprzez swoje zalety, takie jak niepodatność na niskie i wysokie temperatury, odporność chemiczną na kwasy i zasady, nieprzepuszczalność wody oraz wysoką wytrzymałość mechaniczną – porcelana jest prawie niezniszczalna, a przez to nieprzetwarzalna. Fakt ten powoduje, że rokrocznie poprzez produkcje tracimy w nieodwracalny sposób cenne zasoby, których po wypale nie możemy odzyskać. Co więcej, ostatnie prognozy sugerują znaczący wzrost produkcji w tym sektorze. W 2020 roku światowy rynek ceramicznych zastaw stołowych do użytku komercyjnego wyceniono na 32,5 mld dolarów. Oczekuje się, że sięgnie on 51,5 mld dolarów z końcem 2027 r.; podczas gdy sprzedaż ceramicznych zastaw stołowych w tym samym czasie powiększy się z 26,6 mld do 38,2 mld sztuk.
Obiektem odsłaniającym piękno materiału i podejmującym próbę redefinicji zasobu jest serwis stołowy pokryty kobaltowym szkliwem. Całość wypalono w temperaturze 1245 st. C, a uzyskany efekt przypomina łuszczenie się farby lateksowej w starych, często postindustrialnych budynkach. Dziś dawne fabryki odzyskują swój blask, a ich mury ponownie tętnią życiem. Manifest „Uznaj trwałość!” inspiruje do spojrzenia na porcelanę i wykonane z niej produkty w analogiczny sposób.
2. Nie odrzucaj wartości! (czyli o odpadzie)
Szacuje się, że ilość utylizowanej zastawy stołowej, tylko w Japonii w ciągu jednego roku, przekracza 100 tys. ton. Jeśli do tej liczby dodamy odpady przemysłowe ich łączna liczba to 140 tys. ton. Ze względu na nieprzetwarzalność materiału, w obecnej sytuacji klimatycznej, argumentem do wyrzucenia go do kosza z dopiskiem „zmieszane” nie powinien być styl, który nam się znudził; zmyty wzór czy wyszczerbiony brzeg. Odpowiedzialność przywrócenia tego produktu do obiegu spoczywa zarówno na każdym przedsiębiorstwie usługowo-gastronomicznym (jak hotel czy restauracja) czy prywatnym gospodarstwie domowym. To też czas gdy artyści, projektanci muszą podjąć wyzwanie spojrzenia na wypalony obiekt jak na nowy, pełnowartościowy zasób.
Propozycją kolektywu Glitch jest przemyślany zakup oraz empatyczne spojrzenie na posiadany produkt, oraz widoczne na nim znamiona czasu. Krokiem przed ostatecznym odrzuceniem obiektu powinno być przekazanie go artystom, projektantom czy próba sprzedaży w Internecie lub na pchlim targu. Zainicjowaniem tego ruchu jest zbiórka towarzysząca wystawie, w której oddać można ten cenny zasób by nie stał się odpadem.
Podkreśleniem tego manifestu jest zakupiona na pchlim targu porcelanowa duża waza, na którą ręcznie naniesiono hasło wystawy. Jest to budowanie dysputy nad drogocennością i prawdziwą ceną dzisiejszych zasobów.
3. Doceń proces! (czyli o technologii)
W produkcję porcelany wpisany jest błąd, który wynika z wieloetapowego i skomplikowanego procesu. Zasadniczym krokiem po odlaniu formy jest jej oczyszczenie i odpowiednie wysuszenie, a następnie podwójny wypał. W pierwszym dochodzi do 15-20 % skurczu materiału i utrwalenia kształtu. W drugim obróbce cieplnej poddawany jest szkliwiony produkt. Wysoka temperatura (1245 st. C) i duża kurczliwość mogą powodować delikatne pęknięcia, bądź nierówności formy.
Przyjęło się, że choć wymienione wyżej wady, nie mają wpływu na funkcje obiektu ten określamy mianem II lub III gatunku. Kwalifikacja produktu ma wpływ na dalsze jego życie, bogactwo nadawanych mu zdobień oraz finalną cenę.
Od czasów rewolucji przemysłowej towarzyszy nam paradygmat perfekcji, dążenia do wyśrubowanych norm i całkowitej eliminacji błędu. Manifest Doceń proces! zwraca uwagę na wady, które nawet przy masowej produkcji opartej na latach doświadczeń nie zostały wyeliminowane. Fakt ten powinien skłonić nas do ich zaakceptowania jako naturalnego elementu procesu. Polemizując z nadprodukcją ceramiki oraz sprzedażą II i III gatunku po radykalnie niskiej cenie, kolektyw próbuje przywrócić go na miejsce pełnoprawnych naczyń. Robi to poprzez nadanie kupionym w dyskoncie naczyniom graficznych zdobień będących wyrazem buntu przeciwko niedocenianiu zasobów, które posiadamy.
Zespół Glitch
Marta Łempicka – artystka. Jako manager budynku Bałtyk w Poznaniu, zajmowała się organizacją oraz produkcją wydarzeń artystycznych i kulturalnych w Przystani Sztuki. Doświadczenie zdobywała m.in. w Modus Design Marka Cecuły, co zaowocowało założeniem kolektywu projektowego Waterlov. W dziale marketingu School of Form Uniwersytetu SWPS współpracowała zarówno z projektantami, jak i studentami; koordynując eventy na terenie uczelni oraz wystawy na targach i festiwalach w Polsce.
Joanna Rymaszewska – studentka ostatniego roku domestic design w School of Form Uniwersytetu SWPS w Warszawie.
Arkadiusz Szwed – projektant, reprezentant pokolenia ceramików, dla których proces technologiczny w ceramice jest świadomie zaburzany przez twórcę w celu uzyskania formy pokazującej relację między procesem a dziełem. Zajmuje się zarówno designem użytkowym, twórczością konceptualną i edukacją z dziedziny wzornictwa przemysłowego oraz pracą kuratorską. Jego twórczość to kolaż wiedzy technicznej, wrażliwości i kreatywności.
***
Trendy, inspirujące wnętrza, najlepsze realizacje w architekturze, nowości ze świata designu i ciekawe rozmowy wprost do Twojej skrzynki! Zapisz się na nasz newsletter i bądź na bieżąco!
