Osvaldo Borsani zaprojektował swoją luksusową rezydencję w całości, od budynku po meble. Villa Borsani łączy wczesny modernizm z motywami Art déco, a do tego pełna jest skarbów, takich jak kominek argentyńskiego artysty Lucio Fontany.
Położona w niewielkim Varedo, dwadzieścia minut na północ od Mediolanu Villa Borsani pozostaje nietknięta od czasów powstania. Łączy dwa style, które charakteryzują włoski design XX wieku: tradycjonalizm i modernizm.
Wizyta w tym niesamowitym miejscu pomaga zrozumieć miejsce Osvaldo Borsaniego w historii włoskiego designu.
Osvaldo Borsani oczarowany modernizmem
Osvaldo Borsani był przedsiębiorcą i innowatorem. Urodził się w 1911 roku. Jego ojciec, Gaetano, był właścicielem firmy – Atelier di Varedo – która produkowała wyrafinowane, szyte na miarę meble, we włoskiej wersji stylu Art déco. Już jako nastolatek Osvaldo, uczył się i jednocześnie pracował w rodzinnym biznesie.
Anegdota mówi, że najważniejsza rzecz, jaką Osvaldo nauczył się od swojego ojca, to jakość. Gaetano nie wypuszczał z pracowni niczego, co nie spełniało najwyższych standardów. Podobno dzwonił do klientów i wyjaśniał, że ich zamówienia będą wymagały więcej czasu, bo chce zacząć od zera, czasami bowiem po prostu rozbijał meble, które uważał za nieudane.
Pasjonował go kontakt z ruchem modernistycznym ogarniającym Europę. Ta pasja wpłynęła na sposób myślenia o produkcji mebli i uczyniła go jednym z pierwszych zwolenników progresywnego wzornictwa we Włoszech. Zarówno pod względem stylu, jak i technologii. Nawet w środowisku awangardy Osvaldo nazywano we Włoszech „Amerykaninem”, tak innowacyjne i futurystyczne były jego pomysły.
Marka Tecno, czyli meble, które się rozkładają
Razem ze swoim bratem bliźniakiem – Fulgenzio, Osvaldo opracował formułę projektowo-biznesową opartą na dwóch założeniach: oryginalny pomysł i zaspokojenie potrzeb klienta. Ich wizja nabrała kształtu w 1953 roku, kiedy założyli ultranowoczesną markę Tecno i rozpoczęli produkcję na skalę przemysłową, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii.
Borsani świetnie rozumiał, że komunikacja wizualna jest kluczem do sukcesu. Angażował więc gwiazdy projektowania graficznego i świetnych autorów tekstów do tworzenia broszur i katalogów, które zainicjowały nowoczesny sposób promowania designu.
Tecno zasłynęło produkowanymi masowo meblami z odsłoniętymi mechanizmami do rozkładania. Rewolucyjne rozwiązania były przydatne zarówno do biura, jak i domu. Najbardziej znane to – sofa D70, krzesło P110 Canada i kultowy fotel P40 z elegancką sylwetką i przegubową ramą. Zaprojektowany w 1955 roku wyrażał ducha swoich czasów, ale pozostaje w produkcji do dziś.
Villa Borsani do dziś w całości nietknięta
Villa Borsani powstawała podczas wojny – w latach 1939-1945. W projekcie widać stopniowe odchodzenie projektanta od tradycjonalizmu w stronę modernizmu. Architektura, i wnętrza zawierają cechy obu stylów, najwyraźniej widać tu jednak celebrację włoskiego, wyrafinowanego stylu życia wyższej klasy średniej.
Rezydencja została zaprojektowana, jako wielopokoleniowy dom dla Gaetano, jego żony Marii i synów bliźniaków. Dwupiętrowy dom o powierzchni 800 metrów otoczony jest dużym ogrodem i wysokim murem porośniętym bluszczem. Dogodnie usytuowany, znajduje się niedaleko fabryki mebli Tecno.
Ceglano-stiukowa architektura domu wraz z ogrodową pergolą utrzymane są w czystym, prostolinijnym modernistycznym stylu. Krytycy architektury zwracają uwagę na wydłużoną formę pionowych okien i drzwi, a także wykonane ręcznie drewniane słupki i framugi. Widać w nich inspirację Frankiem Lloydem Wrightem, ale także odpowiedź na upalny włoski klimat.
Pływające schody i kominek Lucio Fontany
Odziedziczoną w genach obsesję Borsaniego na punkcie jakości, widać w szlachetnych materiałach i detalach. Przedwojenny włoski styl miksuje się tu z jego modernistyczną wrażliwością. Wzory na stiukowych sufitach to proste linie i kwadraty, parkiety tworzą równą kratkę, a kolory marmurowych podłóg przypominają abstrakcyjne formy rzeźb Jeana Arpa.
Ważnym elementem wnętrza są spektakularne marmurowe schody, z poręczami z litego drewna orzechowego i wspornikami z hartowanego szkła. Mimo że nie stronił od ozdób i dekoracji Osvaldo Borsani osiągnął tu lekkość i świeżość zgodną ze swoimi postępowymi upodobaniami.
Niesamowity ceramiczny kominek, przedstawiający ręcznie formowanych mitycznych wojowników na koniach, wykonał w 1948 roku wieloletni przyjaciel i współpracownik Borsaniego – Lucio Fontana. Z kolei proste oprawy oświetleniowe, umieszczone na suficie i obramowaniu kominka, zaprojektował holendersko-włoski architekt – Guglielmo Ulrich.
Villa Borsani otwarta dla zwiedzających
Borsani zmarł w 1985 r., a dom pozostawał w rękach rodziny do czasu przekształcenia jej w Archiwum Osvaldo Borsaniego w 1991 r. Na co dzień zamknięta, w kwietniu 2024 Villa Borsani będzie otwarta dla zwiedzających w ramach festiwalu Alcova podczas Milan Design Week. Do Varedo można dojechać pociągiem ze stacji Cadorna w Mediolanie.