Villa Borsani – sztuka życia po włosku

Osvaldo Borsani zaprojektował swoją luksusową rezydencję w całości, od budynku po meble. Villa Borsani łączy wczesny modernizm z motywami Art déco, a do tego pełna jest skarbów, takich jak kominek argentyńskiego artysty Lucio Fontany.

Położona w niewielkim Varedo, dwadzieścia minut na północ od Mediolanu Villa Borsani pozostaje nietknięta od czasów powstania. Łączy dwa style, które charakteryzują włoski design XX wieku: tradycjonalizm i modernizm.

Wizyta w tym niesamowitym miejscu pomaga zrozumieć miejsce Osvaldo Borsaniego w historii włoskiego designu. 

Osvaldo Borsani oczarowany modernizmem

Osvaldo Borsani był przedsiębiorcą i innowatorem. Urodził się w 1911 roku. Jego ojciec, Gaetano, był właścicielem firmy – Atelier di Varedo – która produkowała wyrafinowane, szyte na miarę meble, we włoskiej wersji stylu Art déco. Już jako nastolatek Osvaldo, uczył się i jednocześnie pracował w rodzinnym biznesie.

Anegdota mówi, że najważniejsza rzecz, jaką Osvaldo nauczył się od swojego ojca, to jakość. Gaetano nie wypuszczał z pracowni niczego, co nie spełniało najwyższych standardów. Podobno dzwonił do klientów i wyjaśniał, że ich zamówienia będą wymagały więcej czasu, bo chce zacząć od zera, czasami bowiem po prostu rozbijał meble, które uważał za nieudane.

Pochodzący z zamożnej rodziny, Osvaldo Borsani zyskał więc świetne wykształcenie. Studiował architekturę w Mediolanie i chętnie podróżował na północ Europy, aby zobaczyć dzieła swoich mistrzów, takich jak Le Corbusier, Marcela Breuer i Waltera Gropius.

Pasjonował go kontakt z ruchem modernistycznym ogarniającym Europę. Ta pasja wpłynęła na sposób myślenia o produkcji mebli i uczyniła go jednym z pierwszych zwolenników progresywnego wzornictwa we Włoszech. Zarówno pod względem stylu, jak i technologii. Nawet w środowisku awangardy Osvaldo nazywano we Włoszech „Amerykaninem”, tak innowacyjne i futurystyczne były jego pomysły.

Villa Borsani

Marka Tecno, czyli meble, które się rozkładają

Razem ze swoim bratem bliźniakiem – Fulgenzio, Osvaldo opracował formułę projektowo-biznesową opartą na dwóch założeniach: oryginalny pomysł i zaspokojenie potrzeb klienta. Ich wizja nabrała kształtu w 1953 roku, kiedy założyli ultranowoczesną markę Tecno i rozpoczęli produkcję na skalę przemysłową, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii.

Osvaldo, jako dyrektor artystyczny zapraszał do współpracy twórców, takich jak: Gae Aulenti, czy Norman Foster. Angielski Architekt współpracował z Tecno przy swoich kluczowych projektach, takich jak: lotnisko London Stansted i dziedziniec Muzeum Brytyjskiego.

Borsani świetnie rozumiał, że komunikacja wizualna jest kluczem do sukcesu. Angażował więc gwiazdy projektowania graficznego i świetnych autorów tekstów do tworzenia broszur i katalogów, które zainicjowały nowoczesny sposób promowania designu.

Tecno zasłynęło produkowanymi masowo meblami z odsłoniętymi mechanizmami do rozkładania. Rewolucyjne rozwiązania były przydatne zarówno do biura, jak i domu. Najbardziej znane to – sofa D70, krzesło P110 Canada i kultowy fotel P40 z elegancką sylwetką i przegubową ramą. Zaprojektowany w 1955 roku wyrażał ducha swoich czasów, ale pozostaje w produkcji do dziś. Villa Borsani

Villa Borsani do dziś w całości nietknięta

Villa Borsani powstawała podczas wojny – w latach 1939-1945. W projekcie widać stopniowe odchodzenie projektanta od tradycjonalizmu w stronę modernizmu. Architektura, i wnętrza zawierają cechy obu stylów, najwyraźniej widać tu jednak celebrację włoskiego, wyrafinowanego stylu życia wyższej klasy średniej.

W środku znajdują się meble kinetyczne marki Tecno oraz prace przyjaciół Borsaniego od czasów liceum: Lucio Fontany i Agenore Fabbriego. Villa Borsani natychmiast stała się uosobieniem powojennej nowoczesności i znalazła wielu naśladowców.

Rezydencja została zaprojektowana, jako wielopokoleniowy dom dla Gaetano, jego żony Marii i synów bliźniaków. Dwupiętrowy dom o powierzchni 800 metrów otoczony jest dużym ogrodem i wysokim murem porośniętym bluszczem. Dogodnie usytuowany, znajduje się niedaleko fabryki mebli Tecno.

Ceglano-stiukowa architektura domu wraz z ogrodową pergolą utrzymane są w czystym, prostolinijnym modernistycznym stylu. Krytycy architektury zwracają uwagę na wydłużoną formę pionowych okien i drzwi, a także wykonane ręcznie drewniane słupki i framugi. Widać w nich inspirację Frankiem Lloydem Wrightem, ale także odpowiedź na upalny włoski klimat.

Pływające schody i kominek Lucio Fontany

Odziedziczoną w genach obsesję Borsaniego na punkcie jakości, widać w szlachetnych materiałach i detalach. Przedwojenny włoski styl miksuje się tu z jego modernistyczną wrażliwością. Wzory na stiukowych sufitach to proste linie i kwadraty, parkiety tworzą równą kratkę, a kolory marmurowych podłóg przypominają abstrakcyjne formy rzeźb Jeana Arpa.

Ważnym elementem wnętrza są spektakularne marmurowe schody, z poręczami z litego drewna orzechowego i wspornikami z hartowanego szkła. Mimo że nie stronił od ozdób i dekoracji Osvaldo Borsani osiągnął tu lekkość i świeżość zgodną ze swoimi postępowymi upodobaniami.

W jadalni uwagę zwraca marmurowy stół inkrustowany motywami autorstwa artysty Marcello Piccardo i zestaw rzemieślniczych krzeseł z drewna orzechowego zaprojektowanych przez Borsaniego i wykonanych w latach czterdziestych XX wieku.

Niesamowity ceramiczny kominek, przedstawiający ręcznie formowanych mitycznych wojowników na koniach, wykonał w 1948 roku wieloletni przyjaciel i współpracownik Borsaniego – Lucio Fontana. Z kolei proste oprawy oświetleniowe, umieszczone na suficie i obramowaniu kominka, zaprojektował holendersko-włoski architekt – Guglielmo Ulrich.

Magazyn Design Alive

NR 47 WIOSNA 2024

ZAMAWIAM

NR 47 WIOSNA 2024

Magazyn Design Alive

ZAMAWIAM

DAH NR 11 JESIEŃ 2023

Villa Borsani otwarta dla zwiedzających

Borsani zmarł w 1985 r., a dom pozostawał w rękach rodziny do czasu przekształcenia jej w Archiwum Osvaldo Borsaniego w 1991 r.  Na co dzień zamknięta, w kwietniu 2024 Villa Borsani będzie otwarta dla zwiedzających w ramach festiwalu Alcova podczas Milan Design Week. Do Varedo można dojechać pociągiem ze stacji Cadorna w Mediolanie.

Zapisz się do newslettera!

Powiązane artykuły: