Ricardo Bofill. Kataloński pionier postmodernizmu, który chciał „osiągnąć niemożliwe”

Urodzony w 1939 i zmarły w 2022 r. w Barcelonie architekt swoją twórczością zdumiewa i zachwyca. Niezwykłe formy budynków oraz przemyślane wykorzystanie barw uznane są za jedne z najznakomitszych przykładów postmodernizmu, a on sam, za jednego z głównych reprezentantów tego stylu we współczesnej architekturze. Wraz z niemal 100-osobową załogą pracowni Ricardo Bofill Taller de Arquitectura stworzył ponad tysiąc projektów rozsianych po całym świecie.

Choć został architektem, idąc w ślady swojego ojca, jego ścieżka kariery była wyboista. Po tym jak wyraził sprzeciw wobec dyktatury generała Franco wyrzucono go ze studiów na The Architectural School w Barcelonie i edukację dokończył na Haute École d’art et de design w Genewie.

Świadomy społecznego znaczenia architektury, w 1963 roku otworzył pracownię RBTA, działającą do dziś jako kolektyw architektów, poetów, filmowców i socjologów.

Nazywany ikoną postmodernizmu Ricardo Bofill buntował się wobec chęci przypisania jego twórczości do tylko jednej stylistyki. Z każdym nowym projektem starał się sięgać po nowe środki wyrazu i przekraczać granice tego, co było powszechnie uznawane za niewykonalne.

Zmarł 16 stycznia 2022 roku z powodu Covid-19. Opiekę nad pracownią oraz obecnie realizowanymi projektami przejęli synowie architekta: Ricardo Emilio (1965) oraz Pablo (1980).


 

Ricardo Bofill. Barwne dziedzictwo architekta

Ricardo Bofill

La Fábrica

Kiedy Ricardo Bofill odkrył w 1973 roku na przedmieściach Barcelony zaniedbaną cementownię, postanowił tchnąć w nią drugie życie. Zabytkowy kompleks był w fatalnym stanie, ale jednocześnie stanowił prawdziwe kompendium surrealistycznych elementów. Malownicza ruina przekształcona w dom i pracownię architekta to dziś La Fábrica – ikona światowej architektury.

Les Espaces d’Abraxas

Les Espaces d’Abraxas, monumentalny zespół apartamentów w Noisy-le-Grand pod Paryżem, na pierwszy rzut oka nie przypomina osiedla, lecz okazały antyczny zabytek. Całość zabudowań podzielono na trzy budynki otaczające zielone podwórze. Stanowiące główny trzon osiedla Le Palacio to 18-piętrowy apartamentowiec, w którym znajduje się łącznie 441 lokali. Stojący naprzeciwko niego Le Théâtre to półokrągła konstrukcja z kolumnowymi przeszkleniami otaczająca zieloną przestrzeń pośrodku obiektu. Najmniejszym budynkiem jest wzorowany na Łuk Triumfalny L’Arc mieszczący 20 mieszkań na dziewięciu kondygnacjach. Uwagę zwracają również dachy Le Théâtre i L’Arc, które, choć niedostępne dla mieszkańców, są zielonymi ogrodami gęsto porośniętymi drzewami.

Ricardo Bofill

La Muralla Roja

La Muralla Roja (Czerwony Mur) wznosi się nad amfiteatralnie ukształtowaną zatoką Morza Śródziemnego, w turystycznym miasteczku Calp w Walencji. Przypomina arabską fortecę zwaną kasba – jedną z owych warowni górujących nad historycznymi miastami Afryki Północnej, domostw butnych i ponurych bejów. Widziany od strony wód zatoki, sprawia wrażenie siedziby jakiegoś rosyjskiego oligarchy lub amerykańskiej gwiazdy filmowej. Jednak La Muralla Roja nie jest ucieleśnieniem mitycznego Xanadu; to tylko jeden z licznych w okolicy zespołów zabudowy mieszkaniowej, mieszczący 50 apartamentów gotowych na przyjęcie turystów.

El Xanadú

Zbudowany w ramach osiedla La Manzanera, na którym mieści się również pobliski La Muralla Roja, Xanadú skrywa 18 mieszkań przeznaczonych na wakacyjny krótkoterminowy pobyt. Budowę rozpoczęto od koncepcji zamku, kończąc na strukturze sześcianów tworzących geometryczną fasadę. Co niezwykłe, podczas realizacji projektu architekci nie rysowali żadnych planów ani elewacji.

Walden 7

Zbudowany w 1975 roku apartamentowiec w Sant Just Desvern składa się z 18 wież tworzący prawdziwy urbanistyczny labirynt. Choć w pierwotnym projekcie miał składać się z 446 mieszkań, ilość ta finalnie została zmniejszona na korzyść większego metrażu lokali. Same apartamenty składają się z modułów o powierzchni 28 metrów kwadratowych, tworzących od jednomodułowych kawalerek po duże, wielomodułowe mieszkania. Współcześnie, chociaż budynek jest prywatnym kompleksem mieszkaniowym, regularnie organizowane są wycieczki, które pozwalają zagłębić się w jego niezwykłą strukturę.

Hotel W

Wysoka na 90 metrów srebrzysta bryła pozwala niczym w ogromnym lustrze obserwować życie toczące się na nadmorskich bulwarach. Przypominający żagiel budynek jest w istocie luksusowym hotelem składającym się z 480 pokoi oraz 67 apartamentów; a także baru na dachu, spa, basenu, kilku konceptów gastronomicznych oraz delikatesów. Jego budowa była częścią projektu rewitalizacji odcinka miejskiego wybrzeża, mającej wspierać dynamiczny rozwój tej części miasta. 

Residence de la Paix

Zlokalizowane w Dakarze Północnym osiedle składa się z 18 budynków z lokalami o powierzchni od 55 do 60 m kw, przeznaczonych dla lokalnych rodzin o niskich i średnich dochodach. Formy budynków to efekt inspiracji kubiczną tradycją tutejszych pustynnych miasteczek. Klarowny schemat ułożonych prostopadle do siebie ulic zapewnia łatwą orientację w terenie, a minimalistyczne połączenie wyrazistych kolorów gwarantuje stylistyczny ład.

El Castell de Kafka

Kultowy kompleks 90 apartamentów w Sant Pere de Ribes, niedaleko Sitges w Katalonii  jest zaliczany do 10 najbardziej ikonicznych dzieł Ricardo Bofilla. Zjawiskowa forma budynku to efekt inspiracji projektem awangardowej pracowni architektonicznej Archigram „Plug-in City” oraz koncepcją modułowych megastruktur. Nazwa kompleksu nawiązuje natomiast do słynnej powieści Franza Kafki z 1926 roku.

Meritxell Sanctuary

Zniszczone w wyniku pożaru romańskie sanktuarium w Meritxell to przykład na to, że Bofill nie miał sobie równych również w zakresie renowacji. Projekt objął nie tylko odbudowę tego, co zniszczył ogień. Architekt zadbał również  o ponowne nasadzenie okolicznych roślin oraz przebudowę i modernizację okolicznych starych i opuszczonych budynków tak, aby stanowiły harmonijne uzupełnienie projektu.

Emporda family house

Letnia rezydencja rodziców architekta, położona kilka kilometrów od wybrzeża Costa Brava powstała jako rozwinięcie niszczejącego wiejskiego dworku. Kompleks składa się z kilku pawilonów rozmieszczonych wokół centralnej przestrzeni wytyczonej przez wyłożony czerwonymi płytkami basen.

Zapisz się do newslettera!

Powiązane artykuły: