Jednym z zadań designu jest projektowanie w odpowiedzi na realne potrzeby.
Mamy 2022 rok. Stoimy przed mnóstwem wyzwań – zarówno o skali globalnej, jak i lokalnej. Design rozumiany jako wytwarzanie estetycznych przedmiotów to dzisiaj o wiele za mało. Ale czy może być narzędziem, które poprawi nie tylko jakość naszego życia, ale też pozytywnie wpłynie na świat?
Social design i New European Bauhaus uratują świat?
Jedną z inicjatyw, która wykorzystuje design jako narzędzie zmiany jest New European Bauhaus. Pojęcie ma się odnosić do zrewolucjonizowania metod walki z kryzysem klimatycznym. To nowy sposób współpracy architektów, artystów, projektantów i inżynierów. W tej myśli ważne miejsce zajmować ma architektura, odpowiadająca na współczesne wyzwania klimatyczne i ekologiczne. Jak podkreślała w swoim przemówieniu Ursula von der Leyen, budynki w państwach Unii Europejskiej emitują aż 40% gazów cieplarnianych. Przewodnicząca Komisji ma nadzieję na rozpoczęcie fali renowacji oraz przejście do gospodarki w obiegu zamkniętym. Ma to być projekt powodujący głęboką odnowę – nie tylko w przemyśle, ale przede wszystkim w stylu życia Europejczyków. Stąd New European Bauhaus to znacznie więcej niż zrównoważone projektowanie. To projektowanie skupione na kondycji planety, ale też społeczności. Jedną z głównych wartości są właśnie działania oddolne, inicjowane przez lokalnych ekspertów, ale też lokalnych aktywistów.
U podstaw całej inicjatywy leży social design. Pojęcie to odnosi się do odpowiadania na społeczne wyzwania w sposób systemowy. Jego ideą jest stworzenie nowych, korzystnych warunków w miastach, społecznościach i kulturach, które doprowadzą do zwiększenia zaangażowania, wyrównania szans, sprawiedliwości społecznej oraz inkluzywności. W myśl tej idei projektować można wszystko – od budynków, przestrzeni po usługi w służbie zdrowia. Co istotne, wypracowywane rozwiązania są raczej elementem drogi, a nie celem samym w sobie, stanowiąc element większego systemy naczyń połączonych, który uwzględnia społeczną dynamikę.
Nowy Europejski Bauhaus. Specgrupa wybitnych myślicieli. A w niej architekt z Polski
Porozmawiajmy o projektowaniu dla ludzi
Wszystkie te wartości od lat wrastały w rodzimy festiwal o projektowym odpowiadaniu na współczesne wyzwania – Gdynia Design Days. Także podczas tegorocznej edycji będzie to odczuwalne zarówno podczas wykładów i dyskusji panelowych, jak i wystaw oraz wydarzeń towarzyszących.
To jednak nie wszystkie działania Gdynia Design Days w duchu NEB i social design. Festiwal od lat ogromny nacisk kładzie na poszukiwanie rozwiązań inkluzywnych, także we własnych działaniach, nie tylko w poruszanych tematach podczas wydarzeń i na wystawach. Przykładów znaleźć można kilka. Dzień otwarcia, tak jak w zeszłych latach, tłumaczony będzie na polski język migowy. Ponadto w tym roku, tak jak w zeszłym, pojawią się spacery po wystawach. Nowością będzie natomiast spacer tłumaczony na język ukraiński. Wierzymy, że tematy podejmowane na wystawach, dotyczą wszystkich. Oznacza to także, że każdy powinien mieć do nich równy dostęp – nie tylko pod względem logistycznym, ale także np. pod względem stosowanego języka. Nie chodzi tu jedynie o gości niepolskojęzycznych. To oczywiście ważny wątek, szczególnie w czasie, kiedy w naszym regionie jest tak wiele osób pochodzących z Ukrainy i nie znających języka polskiego. Ale chodzi również o stosowanie dostępnej i przystępnej narracji, umożliwiającej odbiór osobom, które nie są związane ze środowiskiem projektowym. Właśnie dla osób, które potrzebują nawigacji zarówno w przestrzeni miasta, jak i w świecie designu, powstały spacery po wystawach, podczas których będzie można w przystępny sposób zapoznać się z wybranymi projektami.
Gdynia Design Days w tym roku współpracuje także z kilkoma firmami, które już teraz realizują wybrane wartości Nowego Europejskiego Bauhausu, czego przykładem jest Moderna, której reprezentantów będzie można wysłuchać podczas tegorocznej edycji festiwalu. Warto wspomnieć tu realizacje, u których podstaw leży szacunek do istniejącej już przestrzeni i jej historycznej wartości. Projekty nowego budownictwa mogą przecież powstawać w zgodzie i harmonii z zastaną tkanką, wpisując się w jej kontekst. Wszystko to dla komfortu mieszkańców, którzy tworzą immanentną część tych przestrzeni i z myślą o których projektowane są rozwiązania.
Współmorze
Na koniec warto wspomnieć, że samo hasło Gdynia Design Days 2022 jest w silny sposób osadzone w ideach social design i Nowego Europejskiego Bauhausu. Odnosi się w do kontekstu ogólnospołecznego, wspólnej odpowiedzialności i działań oddolnych, a to właśnie te wartości są nieodłączne we wspomnianych inicjatywach. Co więcej, wszystko to ma swoje odbicie w chyba najbardziej partycypacyjnej identyfikacji graficznej w historii festiwalu. Projekt Hardziej Studio (Ada Zielińska, Patryk Hardziej) bazuje na zdjęciach, które wysłać może każdy. Każdy może stworzyć tegoroczną identyfikację. Wystarczy w serwisie Instagram oznaczyć zdjęcie #wspolmorze. Do akcji można dołączyć aż do startu festiwalu.
