Nareszcie! W Muzeum Miasta Gdyni otwarto pierwszą tak obszerną, monograficzną wystawę poświęconą Alicji Wyszogrodzkiej – projektantce tkanin dekoracyjnych, użytkowych i odzieżowych, ilustratorce, malarce i badaczce technologii druku. Ekspozycja „Alicja Wyszogrodzka. Polskie Projekty Polscy Projektanci” to jubileuszowa, dziesiąta odsłona cyklu prezentującego sylwetki ważnych postaci polskiego wzornictwa.
Wzornictwo użytkowe najłatwiej przeoczyć – jest zbyt bliskie, by zwracało uwagę, i zbyt powszechne, by traktować je jak sztukę. Tymczasem prace Alicji Wyszogrodzkiej pokazują, że zasłony, kuchenny ręcznik czy obrus mogą być równie wyrazistym świadectwem swoich czasów jak architektura, plakat czy grafika użytkowa. Mocno zakorzenione w codzienności, stają się nośnikami pamięci, która powraca wraz z dotykiem materiału czy rozpoznaniem znanego wzoru.
Kuratorzy wystawy – Dorota Dombrowska-Wyżga, Cezary Lisowski i Weronika Mojska – skonstruowali narrację, która stawia akcent właśnie na codzienność. W centrum uwagi stawiają jednak nie tylko użytkowość i funkcjonalność, ale również międzypokoleniową refleksję. Prezentowane tkaniny przywołują wspomnienia, stają się pretekstem do rozmowy o roli wzornictwa w budowaniu codziennych rytuałów, estetyki i relacji społecznych.
To wystawa nie tylko do oglądania – multi-sensoryczna aranżacja Doroty Terleckiej i Natalii Ringwelskiej (Biuro Kreacja) podkreśla wagę fizycznego kontaktu z materiałem. Projektantki zapraszają do dotyku, odkrywania faktur i splotów przy specjalnie przygotowanych do tego celu stanowiskach.
Za identyfikację wizualną i projekt graficzny wystawy odpowiadała z kolei Anita Wasik.
Wystawę można oglądać w Muzeum Miasta Gdyni do 22 lutego 2026 roku.
Alicja Wyszogrodzka. Polskie Projekty Polscy Projektanci
Cykl „Polskie Projekty Polscy Projektanci” realizowany jest od 2014 roku i ma na celu popularyzację dorobku krajowych projektantów – dotąd prezentowano m.in. twórczość Zbigniewa Horbowego, Barbary Hoff, Janusza Kaniewskiego czy Eryki i Jana Drostów.
– Skupiamy uwagę na polskim wzornictwie, chcąc pokazać wiele dobrych, rodzimych wzorów. Jako cel postawiliśmy sobie stworzenie atrakcyjnych wizualnie wystaw, angażujących wszystkie zmysły odbiorców, które pozwolą z jednej strony popularyzować wiedzę o polskim projektowaniu, z drugiej pokażą, że ma ono szczególną wartość, współtworzy kulturowe dziedzictwo dla przyszłych pokoleń – deklarują organizatorzy.
Alicja Wyszogrodzka (ur. 31 października 1928) jest projektantką drukowanych tkanin dekoracyjnych, odzieżowych, a także gobelinów i dywanów (dla Spółdzielni „Ład” i „Wanda”). W latach 1950–1955 studiowała na PWSSP w Łodzi na Wydziale Tkaniny. Pracę jako projektantka rozpoczęła w IWP w 1953 roku, a siedem lat później przeniosła się do Centralnego Biura Wzornictwa Przemysłu Lekkiego (CBWPL).
Zdobyte latami doświadczenie umożliwiło jej pracę jako specjalistka ds. wzornictwa elementów wyposażenia wnętrz i wyrobów przemysłu lekkiego – między innymi w latach 80. współpracowała z żyrardowskimi zakładami, zatwierdzając wzory tkanin lnianych. Jest autorką wielu wyróżniających się projektów, bardziej przypominających grafikę, niż tkaninę użytkową, w tym niemal ikonicznych chustek z motywem „picassowskiej” kobiecej głowy lub „mondrianowskich” kompozycji w czerwono-żółtych barwach. Charakterystyczne dla stylu projektantki są wzory malowane mocną czarną linią, nieraz z widocznym śladem pociągnięć pędzlem, a także graficzne kompozycje kostkowe. Pojawiały się u niej też ornamenty roślinne oraz schematycznie i humorystycznie ujęte sylwetki ptaków i zwierząt. Te ostatnie możemy zobaczyć w projektach chusteczek i zasłon dla dzieci. Wyjątkowo delikatne, o pięknych zharmonizowanych barwach, są drukowane w „Milanówku” sukienkowe kupony z jedwabiu naturalnego. W serii tkanin plażowych na turkusowym tle „pływają” rysowane czarnym tuszem stylizowane ryby.
Po roku 1960 w CBWPL projektowała głównie tkaniny dekoracyjne, na przykład pokazywaną na wystawach serię wzorów kolorystycznie i wzorniczo skoordynowanych we wnętrzu – zasłon i dywanów o geometrycznej kompozycji składającej się z dużych kolorowych kół, przypominającą skandynawski design.
